gedichtenbundel "Dichter bij het leven" - Bouke vd Brug
Bundel gedichten voor de binnenzak van het leven
In zijn rol als pastor binnen de protestantse kerk staat hij dicht bij de mens, nader tot het leven. Dat ambt bekleedt Bouke van Brug praktisch niet meer. Hij is met pensioen of, zoals dat binnen onder meer de kerkelijke gemeenschap heet, met emeritaat, uitgediend. In theorie kan hij nog wel eens gevraagd worden voor het aanvullen van een preekrooster, opvullen van leemtes bij vakantie of ziekte. In het zijn als voorganger moest er iedere zondag een dienst worden voorbereid. In die liturgie is de preek de ziel van het gebeuren. In deze rede bespreekt de predikant een thema uit de Bijbel. In dit boek tilt het op van de onderwerpen, vraagstukken en motieven. Ieder punt kan vanuit verschillende kanten worden bekeken, maar de kerngedachte van het geloof blijft de boodschap van het heil.
De pastor is spreker, maar voor alles eerst schrijver. Hij, of zij, legt het woord dat geschreven staat in de heilige schrift uit, van beschouwende taal in een te begrijpen verhaal. Hij zet de oude evangeliën af tegen actuele zaken. Dan blijkt dat de Bijbel aanspreekt in iedere periode, tijdens elke eeuw voor alle mensen. En naast schrijver en spreker is de pastor natuurlijk ook zielzorger, een hoeder van de schaapskudde. In de kerkelijke gemeente helpt en begeleidt hij mensen van wieg tot graf.
De pastor is ook lezer om zijn schrijven te kunnen onderbouwen, de te behandelen Bijbeltekst te kunnen gronden en doorgronden. Want er zijn vele schrijvers voor hem gedoken in de woorden van Genesis tot Openbaringen, in de regels die zijn voorgeschreven om daar betekenis en waarde aan te kunnen geven. De pastor hoeft niet het wiel opnieuw uit te vinden, maar kan wel de moderne tijd erop aanpassen en zijn zienswijze door ervaring rijk geworden eraan loslaten. Een geaarde mening geven, een bestudeerd inzicht aanreiken. Niet oordelen, maar uitleggen. Beredeneren, verklaren, toelichten. Zo zodat het voor een ieder te begrijpen is. Om de boodschap door te kunnen geven.
Maar wanneer de geestelijke dan is afgezwaaid, de preekstoel heeft verlaten, valt het schrijven denkelijk stil. Ja natuurlijk, wordt hij nog weleens door preekvoorzieners gevraagd voor een gastoptreden. Maar dan kan hij putten uit de rijke bron van zijn eigen bibliotheek. Er ligt altijd nog wel een zelfgeschreven en eerder uitgesproken preek op de plank die past daar en op dat moment aansluit. Het kan herschreven worden, bewoordingen iets anders worden gekozen. Maar er is een rijk oeuvre aan te boren, zonder daar al te veel moeite voor te hoeven doen.
Omdat het schrijven Bouke van Brug in het bloed zit, zijn tweede natuur is naast de zorg voor mens en leven, is hij na zijn pensioen doorgegaan met het op schrift stellen van zijn gevoelens bij het Woord. Eerst al liet hij in eigen beheer de dichtbundel "Kleur bekennen" verschijnen. Nu is het tijd voor een tweede uitgave, "Dichter bij het leven". Is deze titel voor tweeërlei uitleg vatbaar, de inhoud van de bundel is dat niet. Het is duidelijk waar het in werken en gedachten van Van Brug omdraait. Wat zijn drijfveer is om het leven aan te kunnen, ondanks mislukking en tegenslag die ieder mens kenmerkt. Is het niet alleen binnen de eigen muren, dan zeker in de minder vriendelijke wereld daarbuiten. Niet ieder leven gaat over rozen, je leeft niet altijd op een roze wolk. Die rozen hebben maar al te vaak doornen, de wolken pakken zich veelal dreigend samen. Maar Van Brug vindt ondanks alles altijd de bron van liefde terug onder de zwarte lucht en tussen de prikkende struiken.
In zijn bundel “Dichter bij het leven” vat hij deze bemoediging samen in gedichten en gebeden. Het boek kan daarom dienen als handreiking binnen het pastoraat, de herderlijke verzorging. De gedichten troosten en sterken een enkeling, in de gebeden kan men samen het woord tot God richten. In zijn ervaring als voorganger weet Bouke van Brug de woorden zo te kiezen dat deze de lezer inspireren tot zelfonderzoek en bestudering van de Bijbel. In acht thema’s, die telkens ieder een levensfase kenmerken, heeft hij vijf gedichten gezet. Zo kunnen voor een ieder op elk moment de verzen ter hand genomen en gelezen worden. Van geboorte tot dood via de kinderjaren, het jongvolwassen zijn en de middelbare leeftijd hebben tot de bejaarde die over de schouder de geschiedenis inkijkt, reiken de woorden van Van Brug betekenissen in het leven aan. En zelfs over die allerlaatste drempel heen, de deur die achter ieder mens eens dichtslaat, weet de dichter nog een eindeloos getuigenis te geven om dit leven te overleven.
De gedichten zijn soms wel eens wat in een ouderwetse stijl gezet. De bewoordingen passen niet altijd in de moderne omgangstaal. Maar de strekking blijft duidelijk en zal zeker de mens aanspreken die het gewoon is te denken naar en te leven volgens het Woord, de Heilige Schrift. Ook de mens die minder heeft met kerk en geloof kan troost putten uit de woorden van Van Brug, als hij of zijn maar door de vrome zinnen heen kan kijken. De woorden zingen je tegemoet, de gedichten kunnen mijns inziens ook best op toon worden gezet. De gedichten klinken mij als muziek in de oren, omdat de dichter ze recitatief en rijmend heeft uit geschreven. Voel ik de dubbele betekenis niet meteen aan, dan doet de bemoedigende taal toch troostend zijn werk. Maar ook de illustraties die op cruciale momenten bij de woorden gaan geven geestelijke steun. Deze tekeningen van Mathijs van Brug, jawel de zoon van, kunnen echter heel goed op zichzelf staan. Laten de strekking van de gedichten subtiel zien, drukken de gevoelens fijntjes uit, maar hebben van zichzelf al een duidelijk sprekend karakter. Ze hebben niet de aard van een plaatje bij een praatje, er is niet zozeer een verklarende functie, maar spreken autonoom begrijpelijke taal. In een enkelvoudige doorlopende lijn is de essentie van het onderwerp in contour uitgetekend.
De bundel is niet enkel voor kerkmensen geschreven, het boek heeft ook zeker een evangeliserend karakter. De pastor gaat echter niet met de Bijbel in de hand de straat op, maar zijn gedichten hebben zonder er de nadruk op te leggen wel de diepere lading van de manier van leven volgens dit boek. Het ligt er niet dik bovenop, en kan daarom een ieder aanspreken die er open voor staat. Het verbindt mensen met elkaar, omdat de dichter het schreef met een hart vol liefde. Het spoort mensen aan de grenzen te verkennen, de koers te bepalen. En wordt het steeds stiller, als de avond valt dan heeft deze schrijver van levenslange gedichten en gebeden nog een opbeurend woord voor zichzelf en die ander, zijn naaste. Voor hem is er altijd licht aan het eind van de tunnel: “Overleven na de dood / De laatste afgrond overwonnen / Voor wie uit de tijd is / Is de eeuwigheid begonnen”.
Dichter bij het leven – levenslange gedichten en gebeden, Bouke van Brug. Tekeningen Mathijs van Brug. Uitgave in eigen beheer bij BoekXpress Soest, 2022.
Tekst: Jurjen K. van der Hoek
